سفارش امام صادق علیه السّلام به عبد اللَّه بن جندب
روایت شده که امام صادق علیه السّلام فرمود: اى عبد اللَّه! به طور قطع، ابلیس دامهاى خود را در این سراى فریب گسترده و هدفش از آن جز دستیابى به دوستان ما نیست، ولى سراى دیگر به دیده آنان چنان پرجلال است که هیچ چیزى را جایگزین آن نسازند.
وه، وه بر دلهایى که سرشار از روشنایى است و به راستى، دنیا از دیدگاه آنان چون مار گزنده خوش خط و خال و دشمنى بىزبان است. آنان با خدا انس دارند و از آنچه خوشگذرانها به آن عادت کردهاند، گریزانند. به یقین، اینان دوستان مناند که به خاطر آنها هر فتنهاى ریشه کن شود و هر بلایى برطرف گردد.
اى پسر جندب! لازم است هر مسلمانى که با ما آشناست در هر شبانه روز به ارزیابى خود پردازد و محاسبه نفس نماید. اگر در کارنامه خود کردار نیکى دید بر آن بیفزاید و اگر گناهى مشاهده کرد از آن آمرزش خواهد تا روز قیامت رسوا نگردد.
خوشا به حال بندهاى که بر خطاکارانى که از نعمتها و خوشىهاى دنیا برخوردار شدهاند غبطه نبرد. خوشا به حال بندهاى که دنبال آخرت باشد و براى به دست آوردن آن بکوشد. خوشا به حال کسى که آرزوهاى دروغین سرگرمش نسازد.
بقیه این حدیث شریف در ادامه مطلب...
امام صادق علیه السّلام در ادامهاش فرمود: رحمت خدا بر کسانى باد که چراغ روشن بودند و روشنگر؛ آنان که با کردارهاى شایسته خود و نهایت تلاش خویش، مردم را به سوى ما خواندند. اینان چون کسانى نیستند که به افشاگرى رازهاى [ناگفتنى] ما پردازند.
اى پسر جندب! به راستى، مؤمنان آنانند که از خدا بترسند و نگران باشند آنچه را که از هدایت الهى نصیبشان گشته از دست بدهند؛ هر گاه خدا و نعمتهاى الهى را یاد کنند ترسان و نگران شوند و چون آیات الهى بر آنان خوانده شود در اثر اظهار نفوذ قدرت الهى ایمانشان افزایش یابد و بر پروردگارشان توکّل نمایند.
(1) اى پسر جندب! دیرى است که جهل جان یافته و بنیانش نیرومند گشته و این به خاطر آن است که دین خدا را بازیچه خود ساختهاند تا آنجا که آن کس که با عملش قصد تقرّب به خدا را دارد چیزى غیر از خدا قصد مىنماید و همینها ستمکارانند.
اى پسر جندب! اگر شیعیان ما در راه راست ثابت قدم باشند فرشتگان با آنان دست دهند و ابر بر سرشان سایه افکند و همچون درخشندگى روز درخشش نمایند و از آسمان و زمین روزى نصیبشان گردد و چیزى از خدا درخواست ننمایند مگر آن که جواب مثبت از او دریافت کنند.
اى پسر جندب! در باره گناهکارانى که اهل دعوتتان هستند جز سخن خیر، چیزى مگو و همگى از خدا درخواست کنید تا توفیق نصیبشان فرماید و خواهش کنید تا توبه آنها پذیرفته شود: پس هر که ما را بخواهد و دوست بدارد و با دشمن ما دوستى ننماید و آنچه را مىداند بگوید و آنچه را نمىداند یا در آن مشکل دارد اظهار نظر ننماید، به بهشت راه یابد.
اى پسر جندب! آن کس که فقط بر کردار [و تلاش و کوشش] خود تکیه نماید [و لطف و عنایت خدا را فراموش کند] هلاک گردد. آن کس که با تکیه بر رحمت و بخشش الهى گستاخانه دست به گناه زند هلاک گردد. عرض کردم: پس چه کسى مىتواند نجات یابد و هلاک نگردد؟
فرمود: آنان که بین بیم و امیدند، پندارى که دلشان در اثر شوق به ثواب و ترس از کیفر، در چنگال پرندهاى قرار گرفته است.
اى پسر جندب! هر کس خوشش آید که خداوند حورى بهشتى را به همسریش درآورد و تاج نورانى بر سرش گذارد، باید برادر مؤمن خود را دلشاد و خوشحال نماید.
اى پسر جندب! از خواب شب کم کن و سخن گفتن به روز را کاهش ده؛ که هیچ یک از اعضاى بدن انسان کمسپاستر از دیده و زبان نیست؛ زیرا مادر سلیمان به حضرت سلیمان علیه السّلام گفت: فرزندم! از خواب [زیاد] پرهیز نما زیرا در آن روز که مردم به اعمال خود نیازمندند، تو را دست خالى گذارد.
اى پسر جندب! به راستى، شیطان دام و قلّاب دارد که با آنها شکار مىکند؛ پس بپایید گرفتار دام و قلّابهایش نشوید.
(1) عرض کردم: یا ابن رسول اللَّه، آنها کدامند؟ فرمود: امّا دامهاى او، جلوگیرى از نیکى با برادران است و امّا قلّابهاى شکارش، به وسیله خواب رفتن بندگان هنگام برگزارى نمازهاى واجب است. هان! به راستى که خداوند به عبادتى پرستیده نشده که مانند گام برداشتن در راه نیکى به برادران و دیدار با آنان باشد. واى بر غفلت پیشگان و خفتگان در خلوتگاهها و استهزاکنندگان خدا و آیات الهى در روزگار ضعف دین و ایمان. «آنان را در آخرت بهرهاى نیست؛ و خدا روز قیامت با آنان سخن نمىگوید و [محبّت آمیز] به آنها نمىنگرد و پاکشان نمىگرداند و آنان عذابى دردناک خواهند داشت». [سوره آل عمران (3)، آیه 77].
اى پسر جندب! هر که شب را به روز رساند و همّ و غمى جز آزادسازى [و خودسازى] خویش داشته باشد، امر بزرگ را خوار داشته و سود ناچیزى را از پروردگارش درخواست کرده است. و هر که به برادرش خیانت ورزد و او را تحقیر نماید و کینه او به دل بگیرد، خداوند دوزخ را جایگاه او سازد. و هر که بر مؤمنى حسد ورزد، همان طور که نمک در آب حل شود، ایمان در دلش آب شود.
اى پسر جندب! هر که در راستاى برآوردن حاجت برادرش گام بردارد، چون کسى باشد که میان صفا و مروه گام برداشته است. و برآورنده حاجت چون کسى باشد که در جنگ بدر و احد [صدر اسلام] به خاطر خدا، به خون خود آغشته شده است. خدا هیچ امّتى را دچار عذاب نساخته مگر هنگامى که به حقّ و حقوق برادران مستمندشان بىاعتنایى نمودهاند. اى پسر جندب! به شیعیان ما برسان و به آنها بگو: طرز فکرهاى مختلف شما را به خود جذب نکنند؛ به خدا سوگند! به ولایت ما نتوان دست یافت مگر با خویشتندارى، تلاش چشمگیر در جهان، یارى کردن برادران با مال و جان خود به خاطر خدا و هر کس بر مردم ستم نماید، شیعه ما به شمار نیاید.
اى پسر جندب! به راستى، شیعیان ما به چند ویژگى شناخته شوند: بذل و بخشش به برادران، گزاردن پنجاه رکعت نماز [واجب و مستحب] در شبانهروز؛ شیعیان ما چون سگ زوزه نکشند، چون کلاغ طمعکار نباشند، با دشمن ما همجوار و همسایه نشوند، درخواست کمک از کسى که کینه ما را به دل گرفته نکنند گر چه از گرسنگى بمیرند؛ شیعیان ما مارماهى نخورند، هنگام وضو بر روى کفش مسح نکشند، نماز ظهر را اول وقت بخوانند و مستکننده ننوشند.
(1) عرض کردم: فدایت گردم! چنین شیعیان را کجا یابم؟ فرمود: در قلّه کوهها و اطراف شهرها؛ هر گاه وارد شهرى شدى از مردم سراغ کسى را بگیر که نه آنها با او معاشرت و مجاورت دارند و نه او با آنها، این همان مؤمن است [که تو دنبالش هستى]؛ چنان که خداوند مىفرماید: «و مردى از دورترین نقطه شهر دوان دوان آمد» [سوره یس (36)، آیه 20] به خدا سوگند! او همان حبیب نجّار [مؤمن] بود و بس.
اى پسر جندب! همه گناهان قابل بخشش است مگر نارضایتى همکیشانت و همه کارهاى نیک قابل قبول است مگر آنچه از روى ریا باشد.
اى پسر جندب! به خاطر خدا دوست بدار، به ریسمان محکم الهى چنگ انداز، در سایه هدایت خود را حفاظت کن تا کردارت پذیرفته آید؛ زیرا خداوند مىفرماید مگر کسى که «ایمان بیاورد و کار شایسته نماید و به راه راست رهسپار شود» [سوره طه (20)، آیه 82]؛ پس چیزى جز ایمان پذیرفته نشود و ایمان تحقّق نپذیرد جز به عمل و عمل صورت نپذیرد جز به یقین و یقین امکان پذیر نیست جز به خشوع. معیار همه به هدایت است؛ پس هر کس هدایت یافت کردارش پذیرفته آید و با مهر قبول به ملکوت برآید. خداوند مىفرماید: «و خدا هر که را بخواهد به راه راست هدایت نماید» [سوره بقره (2)، آیه 213]. اى پسر جندب! اگر دوست دارى که به مرتبه همسایگى خداوند جلیل دست یابى و کنار او در بهشت مسکن داشته باشى، باید دنیا به دیده تو خوار باشد و مرگ را مدّ نظر خود، سازى و چیزى را براى فردا ذخیره سازى ننمایى و بدان آنچه را پیشتاز کنى از آن توست و آنچه را بر جاى گذارى به زیان توست.
اى پسر جندب! هر که خود را از دستاورد خویش محروم سازد، آن را براى دیگرى جمع آورى کرده است. و هر که از هواى نفس خود فرمانبردارى نماید، از دشمن خود فرمان برده است. و هر که به خدا اعتماد نماید، خداوند به طور کامل حل تمام مشکلات دنیوى و اخروى او را به عهده گیرد و هر چه را که از او غایب و از دیده او پنهان است حفاظت فرماید. هر که براى هر بلایى شکیبایى و براى هر نعمتى سپاسى و براى هر سختى راحتى آماده نساخته است به طور قطع درمانده گردد. هر بلایى که براى فرزند و مال و جانت پیش مىآید، نفس خود را براى مقابله با آن شکیبا ساز؛ زیرا گاهى خداوند امانتى و بخشش خود را بازپس مىگیرد تا از آن طریق، شکیبایى و سپاسگزارى تو را به محک کشد. طورى به خداوند امیدوار باش که آن امید تو را به معصیت نکشاند
و چندان از او ترسان باش که آن ترس تو را از رحمت بیکران الهى ناامید نسازد و فریفته گفته نادان و تعریف و تمجید او مباش و خود را مباز که دچار تکبّر و گردن فرازى و خود بزرگ بینى شوى؛ زیرا برترین کار، عبادت و فروتنى است؛ مال خود را تباه مساز در حالى که به بهسازى مال دیگرى مىپردازى و آن مالى است که از خود براى دیگرى باقى مىگذارى. به آنچه خداوند برایت روزى ساخته قانع باش و جز به آنچه خود در دست دارى منگر و آنچه که برایت دست یافتنى نیست آرزو مکن؛ زیرا هر که قناعت پیشه نماید سیر شود و هر که به قناعت نپردازد سیر نگردد. بهره خود را از آخرتت برگیر و هنگام توانگرى بىبندوبارى و هنگام تنگدستى بىتابى مکن. نه آنچنان تندخو و سخت دل باش که مردم از نزدیکى تو بیزار باشند و نه آنچنان نرمخو و سبک باش که آشنایان تو را خوار و ذلیل به شمار آورند. با بالادست خود ستیزه مکن و زیردست خود را به مسخره مگیر و در هیچ کارى با کارشناسان آن به کشمکش مپرداز و از کمخردان پیروى مکن و در فرو دست هیچ کس خود را فرومایه مساز و با اعتماد به پشت گرمى و پشتیبانى هیچ شخصى خود را بىنیاز مدان. و در برابر هر کارى دست نگهدار و فکرت را به کار بیانداز تا راه ورود و خروج آن را به خوبى شناسایى نمایى، پیش از آن که وامانده و پشیمان شوى. دلت را چون خویشاوندى قرار ده که با او شراکت دارى و کردارت را چون پدرى دان که در پى پیروى اویى و نفس امّاره خود را چون دشمنى دان که در حال جهاد با اویى و امانتى که باید برگردانى؛ پس به درستى که تو را طبیب نفس خودت ساختهاند و علائم بهبودى را به تو آموختهاند و تو یک دردشناس و درمانگرى؛ پس نیک بنگر با این نفس خود چه باید کنى. اگر کسى را از احسان و لطف خود برخوردار ساختى با بسیار منّت نهادن و یادآورى کردن آن، تباهش مساز؛ بلکه در ادامهاش احسانى بهتر از آن بیاور؛ زیرا چنین رفتارى از نظر اخلاقى، براى تو زیبنده و زیباتر و به طور قطع براى آخرتت ثوابآورتر است. بر تو باد خاموشى که موجب مىشود از بردباران به شمار آیى، خواه جاهل و خواه عالم؛ زیرا خاموشى تو در محضر دانشمندان برایت زیور است و در نزد نادانان، پوششى بر نقصهاى توست.
اى پسر جندب! به راستى، عیسى بن مریم علیهما السّلام به یاران خود فرمود: آیا به نظر شما اگر یکى از شما بر برادرش گذر نماید و ببیند جامهاش اندکى از شرمگاه او را نمایان کرده آیا اقدام به عریان ساختن همه شرمگاه مىنماید یا آنچه را که نمایان شده مىپوشاند؟ گفتند:
ما شرمگاه او را با جامهاش مىپوشانیم. فرمود: هرگز! بلکه تمام آن را نمایان مىسازید!؟
یاران حضرت عیسى علیه السّلام تازه دریافتند که این مثلى بوده که براى آنها زده شده است،
(1) لذا پرسیدند: اى روح اللَّه، این چگونه است؟ فرمود: یکى از شما مردان بر عیب برادرش آگاه مىشود ولى از پوشاندن آن خوددارى مىنماید. از روى حقّ و حقیقت به شما مىگویم که آنچه مورد نظر شماست دست یافتنى نخواهد بود مگر با ترک شهوت. و آنچه را که آرزو مىکنید تحقّق نپذیرد مگر با شکیبایى بر ناخواستهها. از یک نگاه [نگاهآلود] نیز بپرهیزید؛ زیرا همان یک نگاه تخم شهوت را در دل بکارد و همان براى فتنه انگیزى نگاهکننده بس باشد. خوشا بر آن که دیدهاش را در دل نهاد نه در چشم. ارباب مآبانه بر عیبهاى مردم ننگرید ولى بندهوار عیبهایتان مدّ نظرتان باشد، همانا مردم دو دستهاند: گرفتار و برخوردار از عافیت؛ پس گرفتار را مورد رحمت و محبّت قرار دهید و به خاطر برخوردارى از عافیت خداى را سپاس گزارید.
اى پسر جندب! با کسى که با تو قطع رابطه کرده رابطه برقرار ساز و به کسى که از تو دریغ داشته بذل و بخشش کن و آن کس که با تو بدرفتارى نمود با او خوشرفتارى کن و بر آن کس که تو را به باد دشنام گرفته، سلام نثارش کن و در حقّ کسى که با تو دشمنى ورزد انصاف ورز و از کسى که به تو ستم کرده درگذر همان طور که انتظار دارى از تو درگذرند؛ پس با نگاهى عبرت پذیر عفو الهى را بر خود مورد توجّه قرار ده، آیا نمىبینى که آفتابش برنیکوکاران و بزهکاران تافته و بارانش بر صلاحکاران و خطاکاران باریده؟! اى پسر جندب! در حضور مردم صدقه مده که تو را از نیکان شمارند؛ زیرا اگر چنین خودنمایى کردى مزد خود را به طور کامل دریافت نمودهاى [و مزدى از خدا دریافت نخواهى کرد]، بلکه سعى کن چنان بذل و بخشش نمایى که اگر با دست راستت آن بخشش صورت گرفت، دست چپت از آن آگاه نگردد؛ زیرا آن کسى که به خاطر او پنهانى صدقه مىدهى، در روز رستاخیز که خبردار نبودن مردم از صدقه دادن تو زیانى را متوجّهات نمىسازد، در حضور همه مردم تو را پاداش دهد. صدا آهسته دار؛ زیرا پروردگارت نهان و عیان شما را مىداند و درخواست نکرده از درخواستتان آگاه است. هنگامى که روزهدار هستى از هیچ کس غیبت مکن و روزههایتان را آغشته به ستم مسازید و ریاکارانه براى جلب توجّه مردم روزه مگیرید که ریاکاران صورت خود را تیره سازند و موهایشان را ژولیده و لب و دهان را خشکیده تا مردم را از روزهدار بودن خود آگاه نمایند.
اى پسر جندب! تمام نیکى و تمام بدى فراروى توست ولى هرگز نیکى و بدى را به تمام و کمال جز در آخرت درنخواهى یافت؛ زیرا خداى جلیل و عزیز، تمام نیکى را در بهشت و تمام بدى را در دوزخ قرار داده است چرا که آن دو جاودانهاند. بر آن کس که خداوند او را هدایت کرده و به ایمان گرامیش داشته و راه رشد را به وى الهام نموده و به او عقلى نعمتشناس داده و حکمتى به او ارزانى داشته که امور دینى و دنیوى خود را چاره سازى نماید، واجب است که خود را وادار به سپاسگزارى خداوند نماید و کفران نعمت نکند و خداوند را یاد نماید و فراموشش نکند و خدا را فرمان برد و از او سرپیچى ننماید؛ براى دیرینهاى که تنها به او حسن نظر داشته و براى نعمت تازهاى که نصیبش ساخته آنگاه که او را آفریده است و براى پاداش شایانى که وعدهاش داده و فضل و لطفى که شامل حالش کرده و بیش از توان او که از انجام دادن آن عاجز شود بر دوش او ننهاده و ضامن شده او را یارى دهد تا برداشتن بار تکالیف بر وى آسان گردد و باز براى انجام همان تکالیف اندک، یارى خواستن از خودش را بر او تجویز فرموده است و با این همه لطف و عنایت خدا، این بنده از فرمان الهى روگردان است و عاجز نما! آرى، این بنده جامه بىاعتنایى به آنچه میان او و پروردگارش در جریان است، دربرکرده، گردنبند هواپرستى را برگردن خویش آویخته، دنبال رو شهوات گشته و دنیا را بر آخرت ترجیح داده و او با این حال و وضع وخیم، آرزوى باغهاى بهشت را در سر دارد! و سزاوار نیست کسى که کردارش مانند تبهکاران است به جایگاه نیکان چشم طمع دوزد.
هلا! اگر آن روز فرا رسد و روز قیامت برپا گردد و هنگامه سخت بیاید و خداوند جبروتمند براى داورى میان مردم ترازوى عدل برآویزد و مردم براى حسابرسى حضور یابند، در این موقع است که پى مىبرى که برترى و بزرگوارى از آن کیست و افسوس و پشیمانى از آن چه کسى است! پس اینک در این دنیا کارى کن تا در سایه آن امید کامیابى در آن دنیا را داشته باشى.
اى پسر جندب! خداوند جلیل و عزیز در یکى از وحىهاى خود مىفرماید:
«به راستى، من نماز کسى را مىپذیرم که در برابر عظمت من سر فرود آورد و به خاطر من نفس خود را از شهوتها باز دارد و روزش را با یاد من سپرى نماید
و بر آفریدگان من بزرگى نفروشد و گرسنه را سیر سازد و برهنه را بپوشاند و به مصیبت دیده مهربانى نماید و غریب را جاى دهد؛ چنین کسى مانند خورشید مىدرخشد و من در تاریکیها براى او نور دهم و در نادانى براى او بردبارى در برابر خشم را نصیب سازم و در سایه عزّت خود از او پاسدارى نمایم و فرشتگانم را محافظ او قرار دهم و آن بنده مرا بخواند و من پاسخش گویم، از من درخواست نماید به او عطا کنم. چنین بندهاى نزد من همچون باغهاى بهشت است که میوههایش بىنظیر و تغییر ناپذیراست.
اى پسر جندب! سلام برهنه است و جامهاش حیا و زیورش وقار و مردانگیش کار خوب مىباشد و ستون اسلام خویشتندارى است. هر چیزى را پایهاى است و پایه اسلام دوست داشتن ما اهل بیت است.
اى پسر جندب! به راستى، خداى تبارک و تعالى را با رویى است از نور، پیچیده شده به زبرجد و حریر، آراسته به سندس و دیبا، این بارو، میان دوستان و دشمنان ما کشیده مىشود و آن گاه که در اثر طولانى بودن توقّف در روز محشر، مغزها جوشان و جانها به گلوگاه روان و جگرها بریان گردد، دوستداران خدا را به آن بارو داخل نمایند و آنان در امان و پناه الهى قرار گیرند. در آنجا هر چه دل خواهد و دیدهها پسندد و لذّت برد، مهیّاست. دشمنان خدا را [در آن روز] عرق دهان بسته، ترس و هراس بند دلشان را پاره کرده و به آنچه که خدا براى آنان مهیّا نموده بنگرند و بگویند: «ما را چه شده است که مردانى را که ما آنان را از زمره تبهکاران مىشمردیم نمىبینیم؟» [سوره ص (38)، آیه 62]. پس در این هنگام دوستداران خدا به آنان بنگرند و بر آنان بخندند. و این است معنى فرمایش خداوند که فرموده است: «آیا آنان را در دنیا به ریشخند مىگرفتیم یا چشمهاى ما بر آنان نمىافتد؟» [سوره ص (38)، آیه 63]. و نیز فرمایش او:
«امروز، مؤمنانند که بر کافران خنده مىزنند که بر تختهاى خود نشسته نظاره مىکنند» [سوره مطفّفین (83)، آیه 34- 35]، پس کسى نماند که به مؤمنى از دوستان ما و لو با گفتن کلمهاى یارى کرده باشد مگر اینکه خداوند او را بىحساب به بهشت ببرد.
رُوِیَ أَنَّهُ ع قَالَ یَا عَبْدَ اللَّهِ لَقَدْ نَصَبَ إِبْلِیسُ حَبَائِلَهُ فِی دَارِ الْغُرُورِ فَمَا یَقْصِدُ فِیهَا إِلَّا أَوْلِیَاءَنَا وَ لَقَدْ جَلَّتِ الْآخِرَةُ فِی أَعْیُنِهِمْ حَتَّى مَا یُرِیدُونَ بِهَا بَدَلًا ثُمَّ قَالَ آهِ آهِ عَلَى قُلُوبٍ حُشِیَتْ نُوراً وَ إِنَّمَا کَانَتِ الدُّنْیَا عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الشُّجَاعِ الْأَرْقَمِ وَ الْعَدُوِّ الْأَعْجَمِ أَنِسُوا بِاللَّهِ وَ اسْتَوْحَشُوا مِمَّا بِهِ اسْتَأْنَسَ الْمُتْرَفُونَ أُولَئِکَ أَوْلِیَائِی حَقّاً وَ بِهِمْ تُکْشَفُ کُلُّ فِتْنَةٍ وَ تُرْفَعُ کُلُّ بَلِیَّةٍ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ حَقٌّ عَلَى کُلِّ مُسْلِمٍ یَعْرِفُنَا أَنْ یَعْرِضَ عَمَلَهُ فِی کُلِّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ عَلَى نَفْسِهِ فَیَکُونَ مُحَاسِبَ نَفْسِهِ فَإِنْ رَأَى حَسَنَةً اسْتَزَادَ مِنْهَا وَ إِنْ رَأَى سَیِّئَةً اسْتَغْفَرَ مِنْهَا لِئَلَّا یَخْزَى یَوْمَ الْقِیَامَةِ طُوبَى لِعَبْدٍ لَمْ یَغْبِطِ الْخَاطِئِینَ عَلَى مَا أُوتُوا مِنْ نَعِیمِ الدُّنْیَا وَ زَهْرَتِهَا طُوبَى لِعَبْدٍ طَلَبَ الْآخِرَةَ وَ سَعَى لَهَا طُوبَى لِمَنْ لَمْ تُلْهِهِ الْأَمَانِیُّ الْکَاذِبَةُ ثُمَّ قَالَ ع رَحِمَ اللَّهُ قَوْماً کَانُوا سِرَاجاً وَ مَنَاراً کَانُوا دُعَاةً إِلَیْنَا بِأَعْمَالِهِمْ وَ مَجْهُودِ طَاقَتِهِمْ لَیْسَ کَمَنْ یُذِیعُ أَسْرَارَنَا یَا ابْنَ جُنْدَبٍ إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ یَخَافُونَ اللَّهَ وَ یُشْفِقُونَ أَنْ یُسْلَبُوا مَا أُعْطُوا مِنَ الْهُدَى فَإِذَا ذَکَرُوا اللَّهَ وَ نَعْمَاءَهُ وَجِلُوا وَ أَشْفَقُوا- وَ إِذا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیاتُهُ زادَتْهُمْ إِیماناً مِمَّا أَظْهَرَهُ مِنْ نَفَاذِ قُدْرَتِهِ- وَ عَلى رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ قَدِیماً عَمِرَ الْجَهْلُ وَ قَوِیَ أَسَاسُهُ وَ ذَلِکَ لِاتِّخَاذِهِمْ دِینَ اللَّهِ لَعِباً حَتَّى
لَقَدْ کَانَ الْمُتَقَرِّبُ مِنْهُمْ إِلَى اللَّهِ بِعِلْمِهِ یُرِیدُ سِوَاهُ أُولئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ لَوْ أَنَّ شِیعَتَنَا اسْتَقَامُوا لَصَافَحَتْهُمُ الْمَلَائِکَةُ وَ لَأَظَلَّهُمُ الْغَمَامُ وَ لَأَشْرَقُوا نَهَاراً وَ لَأَکَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ وَ لَمَا سَأَلُوا اللَّهَ شَیْئاً إِلَّا أَعْطَاهُمْ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ لَا تَقُلْ فِی الْمُذْنِبِینَ مِنْ أَهْلِ دَعْوَتِکُمْ إِلَّا خَیْراً وَ اسْتَکِینُوا إِلَى اللَّهِ فِی تَوْفِیقِهِمْ وَ سَلُوا التَّوْبَةَ لَهُمْ فَکُلُّ مَنْ قَصَدَنَا وَ وَالانَا وَ لَمْ یُوَالِ عَدُوَّنَا وَ قَالَ مَا یَعْلَمُ وَ سَکَتَ عَمَّا لَا یَعْلَمُ أَوْ أَشْکَلَ عَلَیْهِ فَهُوَ فِی الْجَنَّةِ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ یَهْلِکُ الْمُتَّکِلُ عَلَى عَمَلِهِ وَ لَا یَنْجُو الْمُجْتَرِئُ عَلَى الذُّنُوبِ الْوَاثِقُ بِرَحْمَةِ اللَّهِ قُلْتُ فَمَنْ یَنْجُو قَالَ الَّذِینَ هُمْ بَیْنَ الرَّجَاءِ وَ الْخَوْفِ کَأَنَّ قُلُوبَهُمْ فِی مِخْلَبِ طَائِرٍ شَوْقاً إِلَى الثَّوَابِ وَ خَوْفاً مِنَ الْعَذَابِ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ مَنْ سَرَّهُ أَنْ یُزَوِّجَهُ اللَّهُ الْحُورَ الْعِینَ وَ یُتَوِّجَهُ بِالنُّورِ فَلْیُدْخِلْ عَلَى أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ السُّرُورَ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ أَقِلَّ النَّوْمَ بِاللَّیْلِ وَ الْکَلَامَ بِالنَّهَارِ فَمَا فِی الْجَسَدِ شَیْءٌ أَقَلَّ شُکْراً مِنَ الْعَیْنِ وَ اللِّسَانِ فَإِنَّ أُمَّ سُلَیْمَانَ قَالَتْ لِسُلَیْمَانَ ع یَا بُنَیَّ إِیَّاکَ وَ النَّوْمَ فَإِنَّهُ یُفْقِرُکَ یَوْمَ یَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَى أَعْمَالِهِمْ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ إِنَّ لِلشَّیْطَانِ مَصَائِدَ یَصْطَادُ بِهَا فَتَحَامَوْا شِبَاکَهُ وَ مَصَائِدَهُ قُلْتُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ وَ مَا هِیَ قَالَ أَمَّا مَصَائِدُهُ فَصَدٌّ عَنْ بِرِّ الْإِخْوَانِ وَ أَمَّا شِبَاکُهُ فَنَوْمٌ عَنْ قَضَاءِ الصَّلَوَاتِ الَّتِی فَرَضَهَا اللَّهُ أَمَا إِنَّهُ مَا یُعْبَدُ اللَّهُ بِمِثْلِ نَقْلِ الْأَقْدَامِ إِلَى بِرِّ الْإِخْوَانِ وَ زِیَارَتِهِمْ وَیْلٌ لِلسَّاهِینَ عَنِ الصَّلَوَاتِ النَّائِمِینَ فِی الْخَلَوَاتِ الْمُسْتَهْزِءِینَ بِاللَّهِ وَ آیَاتِهِ فِی الْفَتَرَاتِ أُولَئِکَ الَّذِینَ لا خَلاقَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ وَ لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ ... یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ لا یُزَکِّیهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ مَنْ أَصْبَحَ مَهْمُوماً لِسِوَى فَکَاکِ رَقَبَتِهِ فَقَدْ هَوَّنَ عَلَیْهِ الْجَلِیلَ وَ رَغِبَ
مِنْ رَبِّهِ فِی الرِّبْحِ الْحَقِیرِ وَ مَنْ غَشَّ أَخَاهُ وَ حَقَّرَهُ وَ نَاوَأَهُ جَعَلَ اللَّهُ النَّارَ مَأْوَاهُ وَ مَنْ حَسَدَ مُؤْمِناً انْمَاثَ الْإِیمَانُ فِی قَلْبِهِ کَمَا یَنْمَاثُ الْمِلْحُ فِی الْمَاءِ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ الْمَاشِی فِی حَاجَةِ أَخِیهِ کَالسَّاعِی بَیْنَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ وَ قَاضِی حَاجَتِهِ کَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ یَوْمَ بَدْرٍ وَ أُحُدٍ وَ مَا عَذَّبَ اللَّهُ أُمَّةً إِلَّا عِنْدَ اسْتِهَانَتِهِمْ بِحُقُوقِ فُقَرَاءِ إِخْوَانِهِمْ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ بَلِّغْ مَعَاشِرَ شِیعَتِنَا وَ قُلْ لَهُمْ لَا تَذْهَبَنَّ بِکُمُ الْمَذَاهِبُ فَوَ اللَّهِ لَا تُنَالُ وَلَایَتُنَا إِلَّا بِالْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ فِی الدُّنْیَا وَ مُوَاسَاةِ الْإِخْوَانِ فِی اللَّهِ وَ لَیْسَ مِنْ شِیعَتِنَا مَنْ یَظْلِمُ النَّاسَ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ إِنَّمَا شِیعَتُنَا یُعْرَفُونَ بِخِصَالٍ شَتَّى بِالسَّخَاءِ وَ الْبَذْلِ لِلْإِخْوَانِ وَ بِأَنْ یُصَلُّوا الْخَمْسِینَ لَیْلًا وَ نَهَاراً شِیعَتُنَا لَا یَهِرُّونَ هَرِیرَ الْکَلْبِ وَ لَا یَطْمَعُونَ طَمَعَ الْغُرَابِ وَ لَا یُجَاوِرُونَ لَنَا عَدُوّاً وَ لَا یَسْأَلُونَ لَنَا مُبْغِضاً وَ لَوْ مَاتُوا جُوعاً شِیعَتُنَا لَا یَأْکُلُونَ الْجِرِّیَّ وَ لَا یَمْسَحُونَ عَلَى الْخُفَّیْنِ وَ یُحَافِظُونَ عَلَى الزَّوَالِ وَ لَا یَشْرَبُونَ مُسْکِراً قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ فَأَیْنَ أَطْلُبُهُمْ قَالَ ع عَلَى رُءُوسِ الْجِبَالِ وَ أَطْرَافِ الْمُدُنِ وَ إِذَا دَخَلْتَ مَدِینَةً فَسَلْ عَمَّنْ لَا یُجَاوِرُهُمْ وَ لَا یُجَاوِرُونَهُ فَذَلِکَ مُؤْمِنٌ کَمَا قَالَ اللَّهُ- وَ جاءَ مِنْ أَقْصَا الْمَدِینَةِ رَجُلٌ یَسْعى وَ اللَّهِ لَقَدْ کَانَ حَبِیبَ النَّجَّارِ وَحْدَهُ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ کُلُّ الذُّنُوبِ مَغْفُورَةٌ سِوَى عُقُوقِ أَهْلِ دَعْوَتِکَ وَ کُلُّ الْبِرِّ مَقْبُولٌ إِلَّا مَا کَانَ رِئَاءً یَا ابْنَ جُنْدَبٍ أَحْبِبْ فِی اللَّهِ وَ اسْتَمْسِکْ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى وَ اعْتَصِمْ بِالْهُدَى یُقْبَلْ عَمَلُکَ فَإِنَّ اللَّهَ یَقُولُ إِلَّا مَنْ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ... ثُمَّ اهْتَدى فَلَا یُقْبَلُ إِلَّا الْإِیمَانُ وَ لَا
إِیمَانَ إِلَّا بِعَمَلٍ وَ لَا عَمَلَ إِلَّا بِیَقِینٍ وَ لَا یَقِینَ إِلَّا بِالْخُشُوعِ وَ مِلَاکُهَا کُلُّهَا الْهُدَى فَمَنِ اهْتَدَى یُقْبَلُ عَمَلُهُ وَ صَعِدَ إِلَى الْمَلَکُوتِ مُتَقَبَّلًا- وَ اللَّهُ یَهْدِی مَنْ یَشاءُ إِلى صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ إِنْ أَحْبَبْتَ أَنْ تُجَاوِرَ الْجَلِیلَ فِی دَارِهِ وَ تَسْکُنَ الْفِرْدَوْسَ فِی جِوَارِهِ فَلْتَهُنْ عَلَیْکَ الدُّنْیَا وَ اجْعَلِ الْمَوْتَ نُصْبَ عَیْنِکَ وَ لَا تَدَّخِرْ شَیْئاً لِغَدٍ وَ اعْلَمْ أَنَّ لَکَ مَا قَدَّمْتَ وَ عَلَیْکَ مَا أَخَّرْتَ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ مَنْ حَرَمَ نَفْسَهُ کَسْبَهُ فَإِنَّمَا یَجْمَعُ لِغَیْرِهِ وَ مَنْ أَطَاعَ هَوَاهُ فَقَدْ أَطَاعَ عَدُوَّهُ مَنْ یَثِقْ بِاللَّهِ یَکْفِهِ مَا أَهَمَّهُ مِنْ أَمْرِ دُنْیَاهُ وَ آخِرَتِهِ وَ یَحْفَظْ لَهُ مَا غَابَ عَنْهُ وَ قَدْ عَجَزَ مَنْ لَمْ یُعِدَّ لِکُلِّ بَلَاءٍ صَبْراً وَ لِکُلِّ نِعْمَةٍ شُکْراً وَ لِکُلِّ عُسْرٍ یُسْراً صَبِّرْ نَفْسَکَ عِنْدَ کُلِّ بَلِیَّةٍ فِی وَلَدٍ أَوْ مَالٍ أَوْ رَزِیَّةٍ فَإِنَّمَا یَقْبِضُ عَارِیَتَهُ وَ یَأْخُذُ هِبَتَهُ لِیَبْلُوَ فِیهِمَا صَبْرَکَ وَ شُکْرَکَ وَ ارْجُ اللَّهَ رَجَاءً لَا یُجَرِّیکَ عَلَى مَعْصِیَتِهِ وَ خَفْهُ خَوْفاً لَا یُؤْیِسُکَ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ لَا تَغْتَرَّ بِقَوْلِ الْجَاهِلِ وَ لَا بِمَدْحِهِ فَتَکَبَّرَ وَ تَجَبَّرَ وَ تُعْجَبَ بِعَمَلِکَ فَإِنَّ أَفْضَلَ الْعَمَلِ الْعِبَادَةُ وَ التَّوَاضُعُ فَلَا تُضَیِّعْ مَالَکَ وَ تُصْلِحَ مَالَ غَیْرِکَ مَا خَلَّفْتَهُ وَرَاءَ ظَهْرِکَ وَ اقْنَعْ بِمَا قَسَمَهُ اللَّهُ لَکَ وَ لَا تَنْظُرْ إِلَّا إِلَى مَا عِنْدَکَ وَ لَا تَتَمَنَّ مَا لَسْتَ تَنَالُهُ فَإِنَّ مَنْ قَنِعَ شَبِعَ وَ مَنْ لَمْ یَقْنَعْ لَمْ یَشْبَعْ وَ خُذْ حَظَّکَ مِنْ آخِرَتِکَ وَ لَا تَکُنْ بَطِراً فِی الْغِنَى وَ لَا جَزِعاً فِی الْفَقْرِ وَ لَا تَکُنْ فَظّاً غَلِیظاً یَکْرَهِ النَّاسُ قُرْبَکَ وَ لَا تَکُنْ وَاهِناً یُحَقِّرْکَ مَنْ عَرَفَکَ وَ لَا تُشَارَّ مَنْ فَوْقَکَ وَ لَا تَسْخَرْ بِمَنْ هُوَ دُونَکَ وَ لَا تُنَازِعِ الْأَمْرَ أَهْلَهُ وَ لَا تُطِعِ السُّفَهَاءَ وَ لَا تَکُنْ مَهِیناً تَحْتَ کُلِّ أَحَدٍ وَ لَا تَتَّکِلَنَّ عَلَى کِفَایَةِ أَحَدٍ وَ قِفْ عِنْدَ کُلِّ أَمْرٍ حَتَّى تَعْرِفَ مَدْخَلَهُ مِنْ مَخْرَجِهِ قَبْلَ أَنْ تَقَعَ فِیهِ فَتَنْدَمَ وَ اجْعَلْ قَلْبَکَ قَرِیباً تُشَارِکُهُ وَ اجْعَلْ عَمَلَکَ وَالِداً تَتَّبِعُهُ وَ اجْعَلْ نَفْسَکَ عَدُوّاً تُجَاهِدُهُ وَ عَارِیَةً تَرُدُّهَا-
فَإِنَّکَ قَدْ جُعِلْتَ طَبِیبَ نَفْسِکَ وَ عُرِّفْتَ آیَةَ الصِّحَّةِ وَ بُیِّنَ لَکَ الدَّاءُ وَ دُلِلْتَ عَلَى الدَّوَاءِ فَانْظُرْ قِیَامَکَ عَلَى نَفْسِکَ وَ إِنْ کَانَتْ لَکَ یَدٌ عِنْدَ إِنْسَانٍ فَلَا تُفْسِدْهَا بِکَثْرَةِ الْمَنِّ وَ الذِّکْرِ لَهَا وَ لَکِنْ أَتْبِعْهَا بِأَفْضَلَ مِنْهَا فَإِنَّ ذَلِکَ أَجْمَلُ بِکَ فِی أَخْلَاقِکَ وَ أَوْجَبُ لِلثَّوَابِ فِی آخِرَتِکَ وَ عَلَیْکَ بِالصَّمْتِ تُعَدَّ حَلِیماً جَاهِلًا کُنْتَ أَوْ عَالِماً فَإِنَّ الصَّمْتَ زَیْنٌ لَکَ عِنْدَ الْعُلَمَاءِ وَ سَتْرٌ لَکَ عِنْدَ الْجُهَّالِ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ إِنَّ عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ ع قَالَ لِأَصْحَابِهِ أَ رَأَیْتُمْ لَوْ أَنَّ أَحَدَکُمْ مَرَّ بِأَخِیهِ فَرَأَى ثَوْبَهُ قَدِ انْکَشَفَ عَنْ بَعْضِ عَوْرَتِهِ أَ کَانَ کَاشِفاً عَنْهَا کُلِّهَا أَمْ یَرُدُّ عَلَیْهَا مَا انْکَشَفَ مِنْهَا قَالُوا بَلْ نَرُدُّ عَلَیْهَا قَالَ کَلَّا بَلْ تَکْشِفُونَ عَنْهَا کُلِّهَا فَعَرَفُوا أَنَّهُ مَثَلٌ ضَرَبَهُ لَهُمْ فَقِیلَ یَا رُوحَ اللَّهِ وَ کَیْفَ ذَلِکَ قَالَ الرَّجُلُ مِنْکُمْ یَطَّلِعُ عَلَى الْعَوْرَةِ مِنْ أَخِیهِ فَلَا یَسْتُرُهَا بِحَقٍّ أَقُولُ لَکُمْ إِنَّکُمْ لَا تُصِیبُونَ مَا تُرِیدُونَ إِلَّا بِتَرْکِ مَا تَشْتَهُونَ وَ لَا تَنَالُونَ مَا تَأْمُلُونَ إِلَّا بِالصَّبْرِ عَلَى مَا تَکْرَهُونَ إِیَّاکُمْ وَ النَّظِرَةَ فَإِنَّهَا تَزْرَعُ فِی الْقَلْبِ الشَّهْوَةَ وَ کَفَى بِهَا لِصَاحِبِهَا فِتْنَةً طُوبَى لِمَنْ جَعَلَ بَصَرَهُ فِی قَلْبِهِ وَ لَمْ یَجْعَلْ بَصَرَهُ فِی عَیْنِهِ لَا تَنْظُرُوا فِی عُیُوبِ النَّاسِ کَالْأَرْبَابِ وَ انْظُرُوا فِی عُیُوبِکُمْ کَهَیْئَةِ الْعَبِیدِ إِنَّمَا النَّاسُ رَجُلَانِ مُبْتَلًى وَ مُعَافًى فَارْحَمُوا الْمُبْتَلَى وَ احْمَدُوا اللَّهَ عَلَى الْعَافِیَةِ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ صِلْ مَنْ قَطَعَکَ وَ أَعْطِ مَنْ حَرَمَکَ وَ أَحْسِنْ إِلَى مَنْ أَسَاءَ إِلَیْکَ وَ سَلِّمْ عَلَى مَنْ سَبَّکَ وَ أَنْصِفْ مَنْ خَاصَمَکَ وَ اعْفُ عَمَّنْ ظَلَمَکَ کَمَا أَنَّکَ تُحِبُّ أَنْ یُعْفَى عَنْکَ فَاعْتَبِرْ بِعَفْوِ اللَّهِ عَنْکَ أَ لَا تَرَى أَنَّ شَمْسَهُ أَشْرَقَتْ عَلَى الْأَبْرَارِ وَ الْفُجَّارِ وَ أَنَّ مَطَرَهُ یَنْزِلُ عَلَى الصَّالِحِینَ وَ الْخَاطِئِینَ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ لَا تَتَصَدَّقْ عَلَى أَعْیُنِ النَّاسِ لِیُزَکُّوکَ فَإِنَّکَ إِنْ فَعَلْتَ ذَلِکَ فَقَدِ اسْتَوْفَیْتَ أَجْرَکَ وَ لَکِنْ إِذَا أَعْطَیْتَ بِیَمِینِکَ فَلَا تُطْلِعْ عَلَیْهَا شِمَالَکَ فَإِنَّ الَّذِی تَتَصَدَّقُ لَهُ سِرّاً یُجْزِیکَ عَلَانِیَةً عَلَى رُءُوسِ الْأَشْهَادِ فِی الْیَوْمِ الَّذِی لَا یَضُرُّکَ أَنْ لَا یُطْلِعَ النَّاسَ عَلَى صَدَقَتِکَ وَ اخْفِضِ الصَّوْتَ إِنَّ رَبَّکَ الَّذِی یَعْلَمُ ما تُسِرُّونَ وَ ما تُعْلِنُونَ قَدْ عَلِمَ مَا تُرِیدُونَ قَبْلَ أَنْ تَسْأَلُوهُ وَ إِذَا صُمْتَ فَلَا تَغْتَبْ أَحَداً وَ لَا تَلْبِسُوا صِیَامَکُمْ بِظُلْمٍ وَ لَا تَکُنْ کَالَّذِی یَصُومُ رِئَاءَ النَّاسِ مُغْبَرَّةً وُجُوهُهُمْ شَعِثَةً رُءُوسُهُمْ-
یَابِسَةً أَفْوَاهُهُمْ لِکَیْ یَعْلَمَ النَّاسُ أَنَّهُمْ صَیَامَى یَا ابْنَ جُنْدَبٍ الْخَیْرُ کُلُّهُ أَمَامَکَ وَ إِنَّ الشَّرَّ کُلَّهُ أَمَامَکَ وَ لَنْ تَرَى الْخَیْرَ وَ الشَّرَّ إِلَّا بَعْدَ الْآخِرَةِ لِأَنَّ اللَّهَ جَلَّ وَ عَزَّ جَعَلَ الْخَیْرَ کُلَّهُ فِی الْجَنَّةِ وَ الشَّرَّ کُلَّهُ فِی النَّارِ لِأَنَّهُمَا الْبَاقِیَانِ وَ الْوَاجِبُ عَلَى مَنْ وَهَبَ اللَّهُ لَهُ الْهُدَى وَ أَکْرَمَهُ بِالْإِیمَانِ وَ أَلْهَمَهُ رُشْدَهُ وَ رَکَّبَ فِیهِ عَقْلًا یَتَعَرَّفُ بِهِ نِعَمَهُ وَ آتَاهُ عِلْماً وَ حُکْماً یُدَبِّرُ بِهِ أَمْرَ دِینِهِ وَ دُنْیَاهُ أَنْ یُوجِبَ عَلَى نَفْسِهِ أَنْ یَشْکُرَ اللَّهَ وَ لَا یَکْفُرَهُ وَ أَنْ یَذْکُرَ اللَّهَ وَ لَا یَنْسَاهُ وَ أَنْ یُطِیعَ اللَّهَ وَ لَا یَعْصِیَهُ لِلْقَدِیمِ الَّذِی تَفَرَّدَ لَهُ بِحُسْنِ النَّظَرِ وَ لِلْحَدِیثِ الَّذِی أَنْعَمَ عَلَیْهِ بَعْدَ إِذْ أَنْشَأَهُ مَخْلُوقاً وَ لِلْجَزِیلِ الَّذِی وَعَدَهُ وَ الْفَضْلِ الَّذِی لَمْ یُکَلِّفْهُ مِنْ طَاعَتِهِ فَوْقَ طَاقَتِهِ وَ مَا یَعْجِزُ عَنِ الْقِیَامِ بِهِ وَ ضَمِنَ لَهُ الْعَوْنَ عَلَى تَیْسِیرِ مَا حَمَلَهُ مِنْ ذَلِکَ وَ نَدَبَهُ إِلَى الِاسْتِعَانَةِ عَلَى قَلِیلِ مَا کَلَّفَهُ وَ هُوَ مُعْرِضٌ عَمَّا أَمَرَهُ وَ عَاجِزٌ عَنْهُ قَدْ لَبِسَ ثَوْبَ الِاسْتِهَانَةِ فِیمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ رَبِّهِ مُتَقَلِّداً لِهَوَاهُ مَاضِیاً فِی شَهَوَاتِهِ مُؤْثِراً لِدُنْیَاهُ عَلَى آخِرَتِهِ وَ هُوَ فِی ذَلِکَ یَتَمَنَّى جِنَانَ الْفِرْدَوْسِ وَ مَا یَنْبَغِی لِأَحَدٍ أَنْ یَطْمَعَ أَنْ یَنْزِلَ بِعَمَلِ الْفُجَّارِ مَنَازِلَ الْأَبْرَارِ أَمَا إِنَّهُ لَوْ وَقَعَتِ الْواقِعَةُ وَ قَامَتِ الْقِیَامَةُ وَ جاءَتِ الطَّامَّةُ وَ نَصَبَ الْجَبَّارُ الْمَوَازِینَ لِفَصْلِ الْقَضَاءِ وَ بَرَزَ الْخَلَائِقُ لِیَوْمِ الْحِسَابِ أَیْقَنْتَ عِنْدَ ذَلِکَ لِمَنْ تَکُونُ الرِّفْعَةُ وَ الْکَرَامَةُ وَ بِمَنْ تَحِلُّ الْحَسْرَةُ وَ النَّدَامَةُ فَاعْمَلِ الْیَوْمَ فِی الدُّنْیَا بِمَا تَرْجُو بِهِ الْفَوْزَ فِی الْآخِرَةِ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ قَالَ اللَّهُ جَلَّ وَ عَزَّ فِی بَعْضِ مَا أَوْحَى إِنَّمَا أَقْبَلُ الصَّلَاةَ مِمَّنْ یَتَوَاضَعُ لِعَظَمَتِی وَ یَکُفُّ نَفْسَهُ عَنِ الشَّهَوَاتِ مِنْ أَجْلِی وَ یَقْطَعُ نَهَارَهُ بِذِکْرِی وَ لَا یَتَعَظَّمُ عَلَى خَلْقِی وَ یُطْعِمُ الْجَائِعَ وَ یَکْسُو الْعَارِیَ وَ یَرْحَمُ الْمُصَابَ وَ یُؤْوِی الْغَرِیبَ فَذَلِکَ یُشْرِقُ نُورُهُ مِثْلَ الشَّمْسِ أَجْعَلُ لَهُ فِی الظُّلْمَةِ نُوراً وَ فِی الْجَهَالَةِ حِلْماً أَکْلَؤُهُ بِعِزَّتِی وَ أَسْتَحْفِظُهُ مَلَائِکَتِی یَدْعُونِی فَأُلَبِّیهِ وَ یَسْأَلُنِی فَأُعْطِیهِ فَمَثَلُ ذَلِکَ الْعَبْدِ عِنْدِی کَمَثَلِ جَنَّاتِ الْفِرْدَوْسِ لَا یُسْبَقُ أَثْمَارُهَا وَ لَا تَتَغَیَّرُ عَنْ حَالِهَا-
یَا ابْنَ جُنْدَبٍ الْإِسْلَامُ عُرْیَانٌ فَلِبَاسُهُ الْحَیَاءُ وَ زِینَتُهُ الْوَقَارُ وَ مُرُوءَتُهُ الْعَمَلُ الصَّالِحُ وَ عِمَادُهُ الْوَرَعُ وَ لِکُلِّ شَیْءٍ أَسَاسٌ وَ أَسَاسُ الْإِسْلَامِ حُبُّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ إِنَّ لِلَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى سُوراً مِنْ نُورٍ مَحْفُوفاً بِالزَّبَرْجَدِ وَ الْحَرِیرِ مُنَجَّداً بِالسُّنْدُسِ وَ الدِّیبَاجِ یُضْرَبُ هَذَا السُّورُ بَیْنَ أَوْلِیَائِنَا وَ بَیْنَ أَعْدَائِنَا فَإِذَا غَلَى الدِّمَاغُ وَ بَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَناجِرَ وَ نُضِجَتِ الْأَکْبَادُ مِنْ طُولِ الْمَوْقِفِ أُدْخِلَ فِی هَذَا السُّورِ أَوْلِیَاءُ اللَّهِ فَکَانُوا فِی أَمْنِ اللَّهِ وَ حِرْزِهِ لَهُمْ فِیهَا مَا تَشْتَهِی الْأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الْأَعْیُنُ وَ أَعْدَاءُ اللَّهِ قَدْ أَلْجَمَهُمُ الْعَرَقُ وَ قَطَعَهُمُ الْفَرَقُ وَ هُمْ یَنْظُرُونَ إِلَى مَا أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ فَیَقُولُونَ ما لَنا لا نَرى رِجالًا کُنَّا نَعُدُّهُمْ مِنَ الْأَشْرارِ فَیَنْظُرُ إِلَیْهِمْ أَوْلِیَاءُ اللَّهِ فَیَضْحَکُونَ مِنْهُمْ فَذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ- أَتَّخَذْناهُمْ سِخْرِیًّا أَمْ زاغَتْ عَنْهُمُ الْأَبْصارُ وَ قَوْلُهُ فَالْیَوْمَ الَّذِینَ آمَنُوا مِنَ الْکُفَّارِ یَضْحَکُونَ. عَلَى الْأَرائِکِ یَنْظُرُونَ فَلَا یَبْقَى أَحَدٌ مِمَّنْ أَعَانَ مُؤْمِناً مِنْ أَوْلِیَائِنَا بِکَلِمَةٍ إِلَّا أَدْخَلَهُ اللَّهُ الْجَنَّةَ بِغَیْرِ حِسَاب
تحف العقول-ترجمه حسن زاده، ص:۵۵۱-۵۳۹
عالی بود
ممنون بسیارارزشمند و راهگشا بود